บทที่ ๕
จังหวัดเชียงใหม่
จังหวัดเชียงใหม่ ใช้อักษรย่อว่า “ช.ม.” อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร ๖๙๗ กิโลเมตร มีความสำคัญเป็นที่สองรองจากกรุงเทพมหานคร ในตัว เมืองเชียงใหม่ จัดรูปการปกครองท้องถิ่นเป็น เทศบาลนคร อันเป็นเทศบาล ขนาดใหญ่ที่สุด เชียงใหม่เป็นจุดศูนย์กลางทางด้านวัฒนธรรมของ ล้านนาไทย มีรายได้จากการท่องเที่ยวปีละหลายสิบล้าน
มีสถานที่สำคัญเหมาะแก่การท่องเที่ยวมากมาย เช่น วัดเจดีย์เจ็ดยอด น้ำตกห้วยแก้ว น้ำตกแม่สา ถ้ำเชียงดาว พระตำหนักภูพิงค์ราชนิเวศน์ ออบหลวง วัดพระบรมธาตุดอยสุเทพ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติเชียงใหม่ หมู่บ้านชาวเขา ดอยปุย วัดสวนดอก ศูนย์อุตสาหกรรมทำร่มบ่อสร้าง บ่อน้ำร้อนฝาง น้ำตกแม่กลาง วนอุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ วัดดอยแม่ปัง ฯลฯ
ความเป็นมา
หลังจากเจ้าพระยามังรายมหาราชทรงสร้างเมืองเชียงรายแล้ว พระองค์ ยกทัพมาตีเมืองลำพูนได้ และทรงสร้างเมืองขึ้นมาอีกแห่งหนึ่งในท้องที่ อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ในปัจจุบัน แต่พระองค์ก็ยังไม่ทรงพอพระทัย กับเมืองที่สร้างขึ้นใหม่นี้ เพราะเป็นที่ลุ่มน้ำท่วมอยู่เป็นประจำ ต่อมาวันหนึ่ง พระองค์ได้เสด็จออกไปล่าสัตว์ได้พบทำเลอันสวยงาม เหมาะที่จะสร้างเป็น เมือง จึงได้ทรงปรึกษากับพระสหายอีก ๒ พระองค์ คือ พระยารามคำแหง แห่งกรุงสุโขทัย และพระยางำเมือง แห่งเมืองพะเยา พระสหายทั้ง ๒ พระองค์ทรงเห็นด้วยว่า สถานที่แห่งนั้นเหมาะสมที่จะสร้างเป็นเมืองอย่างยิ่ง พระยามังรายจึงตัดสินพระทัยสร้างและพระราชทานนามว่า “เชียงใหม่" เป็น ราชธานีแห่งแคว้นล้านนาไทยเมื่อปี พ.ศ. ๑๘๓๙
คำขวัญประจำจังหวัด
“ดอยสุเทพเป็นศรี ประเพณีเป็นสง่า บุปผชาติล้วนงามตา นามล้ำค่านครพิงค์”
ต้นไม้ประจำจังหวัด ทองกวาว
ปัจจุบันจังหวัดเชียงใหม่มีพื้นที่ ๒๒,๘๔๘,๔๒๑ ตารางกิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดอื่นดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดเชียงรายและประเทศสหภาพพม่า
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดลำพูน และจังหวัดลำปาง
- ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดสุโขทัย และจังหวัดตาก
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดแม่ฮ่องสอน
(ที่มา : วิรัช ถิรพันธุ์เมธี, คำขวัญและสัญลักษณ์ ๗๕ จังหวัด. ไม่ทราบปี.)
คำศัพท์
- ๑. อักษรย่อ 略字。
- ๒. ห่างจาก..... ~から離れている。
- ๓. รองจาก..... ~に次いで。
- ๔. ตัวเมือง 市内。
- ๕. เทศบาล 地方自治体。地方行政。
- ๖. ล้านนาไทย チェンマイの古王国の名前。
- ๗. พระตำหนัก 宮殿の中の個々の建物。
- ๘. บ่อน้ำร้อน 温泉。
- ๙. วนอุทยาน 自然公園。読み方に注意。
- ๑๐. ยกทัพมาตี.....ได้ 軍をあげて、侵略に成功する。破線部には地名が入る。
- ยกทัพ 軍をあげる。
- ตี 侵略する。
- ๑๑. สร้าง.....ขึ้นมา 建てた。
- ๑๒. ท้องที่ 管轄区。
- ๑๓. ที่ลุ่ม 窪地。
- ๑๔. ทำเล (何かの目的のための)土地。
- ๑๕. ราชธานี 王都。
- ๑๖. แคว้น 領土。
- ๑๗. คำขวัญ 標語。スローガン。各県が名所・旧跡を独自に詩の形で標語
にしている。例えば、チェンマイではドーイステープ、ナコンピンなどをおりこんで、県民の誇りや、花を歌語を 使って表現している。 - ๑๘. มีอาณาเขตติดต่อกับ..... ~と接する境界をもつ。
- อาณาเขต 境界。
ราชาศัพท์
- ๑. ทรง..... 動詞の前におき、王族への尊敬をしめす。
- ๒. พระองค์ 彼、彼女の王族語。類別詞にも使う。
- ๓. เสด็จ ~なさる。行為の動詞の前におき、王族語にする働き。
- ๔. พอพระทัย “พอใจ”
- ๕. พระสหาย ”เพื่อน”
- ๖. ตัดสินพระทัย ”ตัดสินใจ”
- ๗. พระราชทานนาม ”ตั้งชื่อ”
- * ๔ ~ ๗ の左側は王族語、右側は普通語である。下線部は意味が同じ。
คำอธิบายไวยากรณ์
๑) ละ ~につき。
類別詞 + ละ
- 例: ประเทศไทยมีนักท่องเที่ยวปีละสิบล้านคน
๒) เหมาะแก่.... เหมาะที่จะ.... ~にふさわしい。
เหมาะแก่ + 名詞
เหมาะที่จะ + 動詞
- 例: ประเทศไทยเหมาะแก่นักท่องเที่ยว
- ประเทศไทยเหมาะที่จะท่องเที่ยว
๓) หลังจาก.....แล้ว ~した後。
หลังจาก + 文節1 + แล้ว + 文節2
- 例: หลังจากเลิกเรียนแล้ว นักเรียนไปดูหนังด้วยกัน
๔) แห่ง ①場所の類別詞。②~の。意味は ของ と同じで前置詞。
数 + แห่ง
名詞 + แห่ง + 名詞
- 例: ประเทศไทยมีมหาวิทยาลัยหลายแห่ง
- ที่นี่คือศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย
๕) ยัง.... まだ。助動詞。ある状態・地位が、まだ終わっていない。
ยัง + 動詞
- 例: เขายังเป็นนักเรียน
- ฉันยังไม่ได้กินข้าว
๖) ได้.... ~する機会を持つ。มีโอกาส と同じ意味。
ได้ + 動詞
- 例: ปีนี้ ฉันได้ไปเที่ยวยุโรป
๗) ซึ่ง ~であるところの。関係代名詞。
名詞 + ซึ่ง + 文節(修飾文)
- 例: กรุงเทพฯ ซึ่งเป็นเมืองหลวงของประเทศไทยอยู่ติดทะเล
๘) ว่า ~ということ。
主語 + 動詞 + ว่า + 従属文
- 例: พ่อพูดว่าอาหารอร่อย
- แม่คิดว่าอาหารไม่อร่อย
๙) อย่างยิ่ง 非常に。普通は、อย่างมาก。語調を整えるために、อย่าง を省略することもある。
動詞 + 形容詞 + อย่างยิ่ง
- 例: โบราณสถานแห่งนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งในทางประวัติศาสตร์
๑๐) ตาราง..... ~平方。面積。
ตาราง + 長さをあらわすメートルなどの単位
- 例: ห้องนี้กว้าง ๒๐ ตารางเมตร
๑๒) ดังนี้ (ดังต่อไปนี้) 次のように。順にものを並べて言う時に使う。
短く並べる時には、ดังนี้ は使わない。短い時には、ได้แก่ を使う。
- 例: ประเทศไทยมี ๔ ภาค ดังนี้
- ๑. ภาคเหนือ
- ๒. ภาคกลาง
- ๓. ภาคอีสาน
- ๔. ภาคใต้
- ประเทศไทยมี ๔ ภาคได้แก่ภาคเหนือภาคกลางภาคอีสาน
และภาคใต้
๑๓) แบ่ง.....ออกเป็น ~を~に分ける。
แบ่ง + 目的語 + ออกเป็น + 数
- 例: กรุงเทพฯแบ่งการปกครองออกเป็น ๕๐ เขต
- แบ่งขนมเค็กออกเป็น ๔ ชิ้น